Afrika'nın en sanayileşmiş ülkesi, sürekli elektrik kesintileri, yüksek işsizlik ve faiz oranlarının yanı sıra hayat pahalılığı nedeniyle artan sosyal huzursuzluklarla karşı karşıya.
Johannesburg, Güney Afrika - Ülkenin en büyük işçi sendikası olan Güney Afrika Sendikalar Kongresi'nin (COSATU) yüzlerce üyesi Perşembe günü ticari başkent Johannesburg'daki merkez ofisinde toplanarak faiz oranlarının düşürülmesini, elektrik reformu yapılmasını ve istihdam yaratılmasını talep etti.
Sendika ayrıca Güney Afrika'nın dokuz eyaletinde ve Cape Town, Durban, Kimberly, Mafikeng ve Rustenburg gibi büyük kent merkezlerinde çalışan işçileri ülke çapında ortak bir cephe oluşturmak üzere harekete geçirdi.
Protestolar, Devlet Başkanlığından yapılan 1 Temmuz tarihli açıklamaya göre, Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa'nın "ülkenin karşı karşıya olduğu ciddi ekonomik zorluklar" nedeniyle yargıçlar ve parlamenterler de dahil olmak üzere tüm kamu görevlileri için yüzde 3,8'lik bir maaş artışını imzalamasının hemen ardından geldi.
COSATU ve hükümet arasındaki müzakereler, 1 Mart'ta açıklanan ulusal asgari ücretin saat başına 23.19 Rand'dan (1.21 $) 25.42 Rand'a (1.33 $) yükseltilmesine yol açmıştı.
Ancak sendika yetkilileri, yüksek faiz oranları da dahil olmak üzere mevcut ekonomik koşulların, hedeflenen son artışın etkisini dengelediğini söyledi.
Güney Afrika ekonomisi 2023'ün ilk çeyreğinde, kamuoyunun resesyon beklentisi içinde olduğu bir dönemde yüzde 0,4 oranında genişledi. Afrika'nın en sanayileşmiş ülkesi COVID-19 sonrası ekonomik toparlanma stratejisini uygularken, elektrik kesintileri, yüksek işsizlik ve faiz oranlarının yanı sıra artan hayat pahalılığı nedeniyle artan sosyal huzursuzluklarla boğuşuyor.
Johannesburg'daki protestolarda COSATU'nun ikinci başkan yardımcısı Duncan Luvuno, işçilerin tıbbi yardım giderleri, banka kredileri, ulaşım ve gıda fiyatlarındaki artışları karşılamak zorunda olduklarını söyledi.
Luvuno, "COSATU olarak işçilerin arkasındayız ve onların yönetim kurulu odalarındaki mücadelenin bir parçası olmalarını istiyoruz" dedi.
Sendika genel merkezinin önünde toplanan protestocular ilin farklı bölgelerinden gelmiş ve sendikanın kırmızı, siyah ve sarı renklerinin tümünü giymişlerdi. Yürüyüşçüler Johannesburg'un işlek caddelerinde ilerlerken mücadele şarkıları söylediler.
Sendika üyeleri, aralarında şu yazının da bulunduğu pankartlar taşıdı: "Protesto hakkı anayasal hakkımızdır!" "Cosatu güvenilir enerji arzı talep ediyor" ve "Yoksulluğa, iş kayıplarına ve eşitsizliklere son verin. Örgütlen ya da Açlıktan Öl!"
Sendikanın Gauteng eyaleti başkanı Amos Monyela Al Jazeera'ye yaptığı açıklamada "İşçiler için hayat pahalılığı çok yüksek" dedi. "Hükümet ve özel sektör, Merkez Bankası'nın enflasyon hedeflemesine bel bağlamak yerine ekonomiye yatırım yapmalıdır."
'Değişimin hızı yavaş'
COSATU'ya bağlı organlardan biri olan Güney Afrika Demokratik Öğretmenler Sendikası üyesi Tshiamo Diole'ye göre protesto yürüyüşü, hükümete "değişimin yavaş temposunu" ve "yüksek işsizlik ve düşük ekonomik büyümeyi" hatırlatmak için planlandı.
Protestolar sırasında Diole, COSATU'nun kurucu üyesi olan Ramaphosa'nın işçilere "çok az saygı duyduğunu" söyledi.
Diole, "Onunla ilgili sorun, ülkeyi şu anda bulunduğu yerden yönetmeye uygun olmaması" dedi ve ekledi: "Devrimciler ne zaman masaya otursalar, işçilerin mücadelelerini unutmaya meyilli oluyorlar."
Bir başka COSATU üyesi olan Güney Afrika Ticaret, İkram ve Müttefik İşçiler Sendikası üyesi ve işyeri temsilcisi Selina Khosa'ya göre elektrik krizi "işletmelere zarar veriyor" ve suç oranlarının artmasına katkıda bulunuyor.
Khosa, Ramaphosa'nın hükümette iyi bir performans sergilediğini ancak zor durumdaki işçilere yardım etmek için daha fazlasını yapması gerektiğini söyledi. "İşletmeler zarar görüyor, insanlar ölüyor ve suç oranı yüksek çünkü dışarısı karanlık."
Protestocular ayrıca Güney Afrika Yerel Yönetimler Birliği ve Gauteng eyaleti Başbakanı David Makhura'nın ofislerine giderek yerel belediyelerin yetkilerini belirleyen Belediye Sistemleri Yasasının kaldırılmasını talep etti.
Sendika yetkilileri, yasanın COSATU üyesi belediye çalışanlarının belediye bünyesindeki topluluk toplantılarına katılmasını engellediğini ve pazarlık gücünü sınırlandırmayı amaçladığını söyledi.
Bir yetkili, "Belediye değişiklik yasası demokratik yönetişimin anti-tezidir" dedi.
Sendika ayrıca hükümete, iktidar partisi Afrika Ulusal Kongresi (ANC) içindeki büyük yolsuzluklar için kullanılan bir terim olan tartışmalı "devlet ele geçirme" ile ilgili bir soruşturma komisyonu tarafından hazırlanan raporun tavsiyelerini uygulama çağrısında bulundu.
Bu arada ANC, Perşembe günü rakip bir işçi sendikası olan Güney Afrika Ulusal Sivil Örgütü ile, grubun iç liderlik anlaşmazlıklarını çözmesine ve 2024 ulusal seçimlerinde partiye bir müttefik olarak katılmasına yardımcı olma çabalarının bir parçası olarak bir toplantı düzenledi.
