-Yeni bir araştırma, insanların halihazırda teknolojik bir gerçeklik olan bu duruma karşı tutumlarını inceliyor.
Ölen bir arkadaşınız ya da akrabanızla sanal olarak "sohbet" edebildiğinizi hayal edin: Yas tutanlara bir hediye mi, yoksa distopik bir kabusun gerçeğe dönüşmesi mi? ChatGPT gibi yapay zeka (AI) teknolojilerinin gelişimindeki son ivmeyle birlikte, "dijital diriliş" fikri artık sadece bilim kurgu yazarlarının ilham perisi değil. Peki insanlar bu cesur yeni dünyaya hazır mı?
Seul Ulusal Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde yardımcı doçent olan Dr. Masaki Iwasaki, insanların dijital klonlamaya karşı tutumları hakkında daha fazla bilgi edinmek istedi. Çeşitli yaş, eğitim düzeyi ve sosyoekonomik geçmişe sahip 222 ABD'li yetişkinle anket yaptı.
Anketin bir bölümünde katılımcılara 20'li yaşlarında hayali bir kadının trafik kazasında öldüğü bir senaryo sunuldu. Kadının arkadaşları ve ebeveynleri, onu dijital bir android olarak yeniden yaratmak için yapay zeka kullanmayı düşünüyorlardı, ancak kadının kendisinin hayatta buna izin verip vermediği ilk başta belirsizdi.
Bu ikilemi merhumun ailesinin bakış açısından değerlendirdikten sonra, katılımcılara hikayenin iki güncellemesinden biri verildi: biri kadının hayattayken dijital klonlama fikrine katıldığını ifade ettiğini; diğeri ise prosedüre katılmadığını söyledi.
Belki de şaşırtıcı olmayan bir şekilde, ankete katılanların büyük çoğunluğu (yüzde 97) bu fikre katılmadığı bilinen birini dijital olarak diriltmenin uygunsuz olacağını düşündü. Buna karşılık, yüzde 58'lik bir kesim, kişinin rızası olduğunda bunun uygun olduğunu düşünmektedir.
Iwasaki yaptığı açıklamada, "Rızanın ifade edildiği durumlarda dijital diriltmenin toplumsal kabul edilebilirliğinin daha yüksek olmasını beklememe rağmen, kabul oranlarındaki keskin fark - rıza için yüzde 58'e karşılık muhalefet için yüzde 3 - şaşırtıcıydı" dedi. "Bu durum, dijital diriltme konusunda kamuoyunun şekillendirilmesinde merhumun isteklerinin oynadığı önemli rolü vurgulamaktadır."
Ancak genel olarak tüm kavram oldukça tartışmalı olmaya devam ediyor. Ölümden sonra kendi dijital klonlama olasılıkları sorulduğunda, katılımcıların yüzde 59'u bu fikre katılmazken, yaklaşık yüzde 40'ı bunun her koşulda sosyal olarak kabul edilemez olduğunu düşünmektedir.
Iwasaki, "Ölen kişinin vasiyeti dijital dirilişin toplumsal kabul edilebilirliğini belirlemede önemli olmakla birlikte, yaşam ve ölümle ilgili etik kaygılar ve yeni teknolojiye yönelik genel endişe gibi diğer faktörler de önemlidir" dedi.
Dijital klonlar zaten burada. Evrenle ilgili tüm sorularınıza yanıt verebilecek bir yapay zeka Einstein'dan, Darth Vader'ın ikonik sesinin mükemmel bir şekilde yeniden yaratılmasına kadar, insanlar bu teknolojiden yararlanmaya başladı bile. Film yıldızlarını ölümlerinden çok sonra diriltmek için gelişen yapay zeka kullanımı, 2023'ün Hollywood senaristleri ve oyuncuları tarafından uzun süredir devam eden grevinin ana konularından biriydi.
Bu ortamda, kamuoyunun ruh halini ve bireylerin hak ve tercihlerinin nasıl korunabileceğini daha iyi anlamak önemlidir.
Iwasaki, "Öncelikle hangi hakların ne ölçüde korunması gerektiğini tartışmak ve ardından buna uygun kurallar oluşturmak gerekiyor" dedi. "Alandaki önceki tartışmaları temel alan araştırmam, dijital diriltme için merhumun rızasını gerektiren opt-in kuralının haklarını korumanın bir yolu olabileceğini savunuyor."
Peki, vasiyetinize dijital klonlama ile ilgili bir madde eklemenin zamanı geldi mi? Belki, diyor Iwasaki.
"Güçlü tercihleri olanlar için isteklerini belgelemek anlamlı olabilir."
